Aby przybliżyć Państwu historię polskiej ceramiki zapraszamy od 28 kwietnia 2012 r.
na wystawę pt. „Ziemia obiecana”.
W zorganizowanym Mini – Muzeum Ceramiki prezentujemy własne zbiory ceramiki pochodzącej z najsłynniejszych manufaktur i warsztatów garncarskich.
Mamy nadzieję przyprawić Państwa o łzę wzruszenia widokiem dawnych „włocławków”, pamiętających stołówki pracownicze - „GS – ów” z Lubiany, brązowych naczyń z Pruszkowa czy Mirostowic – ale też chcemy pochwalić się naczyniami z Ćmielowa, Chodzieży, Tułowic,
dawnego Wałbrzycha.
Garncarstwo na wystawie reprezentować będą wyroby najsłynniejszych rodzin garncarskich: Neclów z Chmielna i Konopczyńskich z Bolimowa. Swoją reprezentację będzie miała również Medynia Głogowska i ceramika pokucka oraz Łysa Góra i Bolesławiec jako przykłady współpracy rodzimego rzemiosła z artystami projektantami ceramiki.
Na wystawę złożą się także albumy, publikacje, pocztówki, stare dokumenty, artykuły, banknoty, znaczki – słowem: wszystko, co kojarzy się z naszą „ziemią obiecaną” - ceramiką.
Wszystko, czego nie sposób sobie wyobrazić – pokażemy.
Wszystko, czego nie sposób było pokazać – opowiemy.
Zapraszamy codziennie z wyjątkiem poniedziałków w godz. 10.00 – 18.00 na wystawę, warsztaty ceramiczne, a każdego dnia o 17.00 na filiżankę dobrej herbaty.
„Pan Bóg lepił w raju Adama i Ewę, a garncarz stał za drzewem i patrzył, i podziwiał jak Panu Bogu to składnie idzie, jakie ładne figury potrafi zrobić. Garncarz podpatrzył to wszystko, a potem poleciał do domu, wziął kawał gliny i też ulepił figurkę. I odtąd właśnie lepią garncarze figurki i naczynia.”
W tej popularnej wśród garncarzy opowieści, zawarty jest nie tylko opis stworzenia przez Boga pierwszych ludzi. Rozbrajająca i wzruszająca jest informacja, że akt ten jest obserwowany i podziwiany przez świadka wydarzeń …. Ludowy narrator uznaje w Stwórcy Najpierwszego Garncarza, ale również przyznaje cechowi garncarskiemu pierwszeństwo wśród zawodów świata
i przekonuje, że rzemiosło to istniało od zarania dziejów.
Bo też i rzeczywiście historia ceramiki jest częścią historii rodzaju ludzkiego i odzwierciedla zmieniające się zwyczaje i rytuały cywilizacyjne.
Historia rzemiosła garncarskiego na ziemiach polskich ma wielowiekową tradycję.
Jego najstarsze ślady pochodzą z połowy tysiąclecia przed naszą erą. Wyroby garncarskie znajdowały się w każdym domu. Przyrządzano w nich strawę i podawano do stołu. Służyły jako jednostki miary, opakowania, jako pojemniki do przechowywania cennych przedmiotów. Składano w nich spalone szczątki zmarłych lub dary, ofiarowywane przodkom. Glinę wykorzystywano jako materiał budowlany, do wyrobu kafli i płytek. Cechy garncarskie, których istnienie potwierdzają XV-wieczne statuty bydgoskie, cieszyły się uznaniem i odgrywały poważną rolę aż do połowy XVII w. W II połowie XVII w. rozpoczął się nieodwracalny proces zmierzchu rzemiosła garncarskiego.
W fazę kryzysową wkroczyło ono wraz z pojawieniem się pierwszych manufaktur produkujących naczynia fajansowe. Rodzimy fajans i sprowadzana z zagranicy – a potem również produkowana w kraju – porcelana, odbierały garncarzom klientelę.
W XVIII i XIX wieku na ziemiach polskich działało już kilkadziesiąt wytwórni.
Pierwszą polską manufakturę porcelany zawdzięczamy Józefowi Klemensowi Czartoryskiemu. Magnat założył w 1784 r. fabrykę fajansu w Korcu na Wołyniu, która już od 1790 r. produkowała porcelanę. Prowadzenie wytwórni powierzył Franciszkowi i Michałowi Mezerom.
Na bazie tych samych pokładów glinki kaolinowej, z których korzystała fabryka korecka, Michał Mezer założył wkrótce wytwórnię w Baranówce (1803), zaś brat Franciszek działając na zlecenie Aleksandra Augusta Zamoyskiego utworzył w 1794 r. fabrykę w Tomaszowie Lubelskim.
W 1804 r. hr. Jacek Małachowski Kanclerz Wielki Koronny założył fabrykę wyrobów fajansowych w Ćmielowie.
Książę Józef Czartoryski, ulegając namowom ówczesnego dyrektora fabryki koreckiej, Meraud'a, założył w 1807 r. w Horodnicy manufakturę, do której przeniósł z Korca produkcję fajansu. Początki rodzimej produkcji porcelany i fajansu zawdzięczamy więc magnaterii, dla której posiadanie okazałej zastawy stołowej było miarą bogactwa i prestiżu.
Wyroby polskich fabryk bardzo szybko, dzięki wysokiemu poziomowi technicznemu i walorom artystycznym, zyskały uznanie i zagościły na stołach najwyższych dygnitarzy. Jakość porcelany polskiej z czasem osiągnęła poziom porównywalny do wiedeńskiej, angielskiej i niewiele ustępujący saskiej.
Nowy rozdział w historii polskiej ceramiki wyznaczają gospodarcze i ekonomiczne przemiany XIX w związane z rewolucją przemysłową. Poziom i dynamika tych zmian uzależniony był od koncepcji i poziomu gospodarczego państw zaborczych. Powstające w XIX w wytwórnie ceramiczne to już spółki rodzinne, handlowe, akcyjne, o zmieniającej się strukturze własności,
z kapitałem polskim, niemieckim, żydowskim, należące do przedstawicieli nowej warstwy społecznej - burżuazji. To zakłady wyposażone w nowoczesne maszyny i linie produkcyjne, zatrudniające nierzadko kilka tysięcy pracowników. Wielką dynamiką mogą pochwalić się terenu zaboru pruskiego. W 1852 r. przy wsparciu władz pruskich powstała fabryka fajansu w Chodzieży. Założona w 1811 r. w Tułowicach fabryka fajansu, w 1858 r. rozpoczęła produkcję porcelany.
W latach 1870-1876 jej bliźniaczą fabryką była fabryka w Jaworzynie Śląskiej.
W Wałbrzychu i sąsiadującym Starym Zdroju powstały dwa zakłady produkujące niezwykłej urody porcelanę: Carl Krister Porzellanfabrik oraz Carl Tielsch & Co. W Kole kupiec poznański Józef Freudenreich założył w 1842 r. fabrykę fajansu.
Wiek XX przyniósł wydarzenia i wyznaczył cezury czasowe, których piętno odcisnęło się w historii i wielkich zakładów produkujących ceramikę szlachetną i małych, walczących o przetrwanie warsztatów garncarskich: I wojna światowa, rewolucja
1917 r., kryzys 1929 r., II wojna światowa i powojenne przekształcenia.
Najnowsze karty zapisane zostały przez przekształcenia własnościowe po 1989 r.
Niestety w historii wielu manufaktur była to ostatnia zapisana karta.
Wejście do fabryki w Mirostowicach (portal przedstawiający produkcję cegły klinkierowej)
Źródło" http://www.geolocation.ws/v/P/35723088/mirostowice-d-ceramika-portal-ze-scenami/en
